Radio Kootwijk, 2 maart 2020
Herinneringspaneel Sterrenwacht weer terug van ‘weggeweest’ !
door: redactie TZZ
Passanten te Radio Kootwijk hebben ons recent verwittigd van het feit dat het ‘Herinneringspaneel Sterrenwacht’ weer terug is geplaatst op de Turfberg aan de Burelhul te Radio Kootwijk. Hiermee is de onbegrijpelijke actie van Staatsbosbeheer gelukkig maar van beperkte duur gebleken. (red. TZZ)
De zwarte stip op de stafkaart geeft de positie aan van het Herinneringspaneel Sterrenwacht te Radio Kootwijk
Dhr. Jonkers bij het recent door SBB herplaatste Herinneringspaneel Sterrenwacht.
Voor vergroting: klik op de afbeelding
_______________________________________________
Radio Kootwijk, 25 februari 2020
Herinneringspaneel ‘Sterrenwacht Radio Kootwijk’ wordt herplaatst !
door: redactie TZZ
Vandaag deelde de Sterrenwacht Bussloo ons desgevraagd mee dat het verwijderen van het Herinneringspaneel Sterrenwacht op de Turfberg door Staatsbosbeheer deels op een misverstand berust. De bedoeling is het Herinnerings-paneel met behoud van de oorspronkelijke layout opnieuw uit te voeren met inachtneming van de door SBB gehanteerde huisstijl.
Totdat het Herinneringspaneel Sterrenwacht ‘nieuwe stijl’, in overleg met de betrokken initiatiefnemers, zijn nieuwe vorm zal hebben verkregen zal het door Staatsbosbeheer verwijderde ‘Herinneringspaneel Sterrenwacht’ binnen korte termijn worden teruggeplaatst op de Turfberg!.
We tekenen hierbij aan dat het 8 jaar geleden door Staatsbosbeheer afgebroken (door koperdieven beschadigde) monument ‘50 jaar Radiodienst’, ondanks de toezegging door SBB, niet meer is herplaatst.* Of het sterrenwacht Herinneringspaneel nu ook ten prooi zal vallen, aan het geringe historisch besef van SBB wanneer het Radio Kootwijk betreft, lijkt niet ondenkbaar. We houden u op de hoogte …
Redactie website ‘Tussen Zand en Zenders’ www.radiokootwijk.nu
*http://oud.radiokootwijk.nu/…/monument-50-jaar-radiodienst-dr…/
___________________________________________________________________________
Radio Kootwijk 16 februari 2020
Herinneringspaneel Sterrenwacht Radio Kootwijk verwijderd !
door: redactie website TZZ
Medio februari 2020 werd de redactie van de website www.radiokootwijk.nu door bezoekers aan de Turfberg te Radio Kootwijk opmerkzaam gemaakt dat het in 2011 aldaar onthulde ‘Herinneringspaneel Sterrenwacht’ was verdwenen. Recent onderzoek ter plaatse bevestigde de juistheid van de observatie. Navraag bij de Sterrenwacht Bussloo leverde geen resultaat op. Staatsbosbeheer deelde desgevraagd mee dat het herinneringspaneel in opdracht van de boswachter Frank Volkers is verwijderd. Opmerkelijk is dat de (picknick) tafel met bank indertijd geschonken door dhr. van Driesten (11-2004) vervangen is door een SBB exemplaar. Bij deze ‘sanering’ door SBB blijkt nu dat ook het Sterrenwacht Herinneringspaneel hierbij is ‘meegenomen’ …….!!
___________________________________________________________________________
Radio Kootwijk, 11 mei 2011
Onthulling van het Herinneringspaneel Melkweg onderzoek te Radio Kootwijk
_____________________________________
Het herinneringspaneel is onthuld op de Turfberg, waar de bewuste radioschotel destijds heeft gestaan. De onthulling werd verricht door Prof. Hugo van Woerden (emeritus hoogleraar sterrenkunde aan de Universiteit van Groningen) en Ari Hin (ex- technicus ASTRON). Beide waren in de jaren ´50 betrokken bij de waarnemingen.
______________________________________________
Lex Muller poseert trots bij de Würzburg-Riese parabool antenne te Radio Kootwijk. Opgetekend door Ard Hartsuijker en Maarten Roos van de Volkssterrenwacht Bussloo. klik daarvoor op : https://volkssterrenwachtbussloo.nl/
Tweede Würzburg-Riese Parabool nabij gebouw A te Radio Kootwijk
Würzburg-Riese parabool op de Turfberg met koppelhuisje(r) te Radio Kootwijk.
[gview file=”http://oud.radiokootwijk.nu/wp-content/uploads/Sterrenkundig-verleden-12-10-2011-1.pdf”]
Uit de film van de Stichting Radiostraling van Zon & Melkweg een fragment over de Würzburg-Riese
parabool te Radio Kootwijk. Klik op de URL. https://youtu.be/w4oV0RUwIz
______________________________________________
Onderstaande tekst is overgenomen van de website van de volkssterrenwacht Busloo
Klik: http://www.volkssterrenwachtbussloo.nl/
Sterrenkundig Verleden van Radio Kootwijk
Op 11 mei 2011 is het precies 60 jaar geleden dat bij Radio Kootwijk (nu liggend in de gemeente Apeldoorn) sterrenkundigen en radio-ingenieurs voor het eerst in Nederland de zwakke radiostraling opvingen van waterstofatomen in de Melkweg.
Ter ere van het baanbrekend radiosterrenkundig onderzoek dat daarna in Radio Kootwijk is uitgevoerd, wordt woensdag 11 mei 2011 in Radio Kootwijk een informatiepaneel “Sterrenkundig verleden van Radio Kootwijk” officieel onthuld.
Het herinneringspaneel wordt onthuld op de Turfberg bij Radio Kootwijk. Op die plek heeft een Würzburg-antenne gestaan. De onthulling zal worden gedaan door prof. dr. Hugo van Woerden (emeritus hoogleraar sterrenkunde aan de Universiteit van Groningen) en Ari Hin (gepensioneerd medewerker van ASTRON). Beiden waren in de jaren ´50 betrokken bij het uitvoeren en verwerken van de waarnemingen in Radio Kootwijk.
Volkssterrenwacht Bussloo is een van de sponsoren van het informatiepaneel.
Würzburg-antennes en 21-cm ontvangers
Vanaf 1948 stonden er op de Turfberg bij Radio Kootwijk een aantal Duitse Würzburg radarschotels. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten deze schotels deel uit van de Atlantikwall – de Duitse radarverdedigingslinie langs de kust.
Eén Würzburg-antenne werd gebruikt voor radiosterrenkundig onderzoek aan de Melkweg. Het onderzoek werd geleid door prof. dr. Jan Hendrik Oort van de Leidse Sterrewacht en radio-ingenieur Lex Muller. De Leidse astronomen wilden de Melkweg in kaart brengen. Henk van de Hulst had in 1944 berekend dat waterstofatomen op een golflente van 21 cm radiostraling uitzenden. Als zij die radiostraling zouden kunnen waarnemen, konden ze uit de beweging van de waterstofatomen de plaats van de ‘waterstofwolken’ in ons Melkwegstelsel bepalen. En waterstof is het meest voorkomende element in het heelal. Onmogelijk leek deze speurtocht dus niet ….
Technisch bleek het in die periode een hele opgave te zijn om radio-ontvangers te bouwen die voldoende gevoelig waren om de zwakke straling op 21 cm golflengte te kunnen waarnemen. Op 11 mei 1951 lukte het Lex Muller en zijn team om deze radiogolven op te vangen, een maand nadat Amerikaanse astronomen de primeur hadden.
Twee Leidse sterrenkundigen Maarten Schmidt (L) en Gart Westerhout (R) die in de periode 1952 – 1955 met de Würzburg-antenne in Radio Kootwijk hebben gewerkt.
De eerste Melkwegkaart
In tegenstelling tot de Amerikaanse astronomen gingen de Nederlandse onderzoekers en radiotechnici in Radio Kootwijk door met het waarnemen op 21 cm golflengte. Tot 1955, een jaar voor de ingebruikname van de Dwingeloo radiotelescoop, hebben zij dag en nacht gewerkt om de positie van de ‘waterstofwolken’ in de Melkweg in kaart te brengen. Zo werd de spiraalstructuur van onze Melkweg voor het eerst zichtbaar gemaakt. Een internationaal erkende wereldprimeur! En:
– een grote stap voorwaarts voor het begrip van de plaats van ons zonnestelsel in onze Melkweg;
– het begin van een lange traditie van radiosterrenkundig toponderzoek in Nederland.
Aan de uitslag van de penrecorder kunnen de sterrenkundigen de intensiteit van de radiostraling van het waterstofgas aflezen. Als de waarnemingen klaar zijn, haalt de waarnemer (hier is dat Lex Muller) de strook papier uit de recorder en gaat de strook met het logboek naar de Sterrewacht in Leiden voor verwerking.
Initiatiefgroep
Het herinneringspaneel is het resultaat van een initiatiefgroep ‘Sterrenkundig Verleden van radio Kootwijk’ bestaande uit Ard Hartsuijker (Stichting C.A. Muller Radio Astronomie Station, Volkssterrenwacht Bussloo en Landelijk Samenwerkende Publiekssterrenwachten), Maarten Roos (Lightcurve Films), Harro Frieling (Stichting Apeldoornse Monumenten) en Yvonne de Vries (Stedenbouw en Cultuurhistorie Gemeente Apeldoorn).
Het idee voor een herinneringpaneel ontstond door een email van een ex-inwoner van Radio Kootwijk als reactie op de première van de film Spiral Galaxy (www.spiralgalaxy.nl) de Melkweg ontrafeld van Maarten Roos en Pieter-Rim de Kroon en discussies daarover tijdens het Open Monumentenweekend ‘Radio Kootwijk op de kaart’ in september 2009.
Eerste Melkwegkaart uit die tijd.
Sponsoren
Het informatiepaneel is mogelijk gemaakt door bijdragen van:
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie – NOVA – www.astronomie.nl
Netherlands Institute for Radio Astronomy – ASTRON – www.astron.nl
Leidse Sterrewacht – www.strw.leidenuniv.nl
Nederlandse Astronomen Club – NAC – www.astronomenclub.nl
Lightcurve Films – www.lightcurvefilms.com
Volkssterrenwacht Bussloo – www.volkssterrenwachtbussloo.nl
Triangulum – www.triangulum.nl
C.A. Muller Radio Astronomie Station – CAMRAS – www.camras.nl
Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde – KNVWS – www.knvws.nl
Landelijk Samenwerkende Publiekssterrenwachten – LSPS – www.lsps.nl
Stichting Apeldoornse Monumenten – SAM – www.apeldoornsemonumenten.nl
Gemeente Apeldoorn – www.apeldoorn.nl
Kai Gerards – ontwerper – www.e-volve.nl
Norbert Schmidt – QR-code en mobiele website – www.ddq.nl en www.astroforum.nl
Tekst: Ard Hartsuijker en Maarten Roos
Wurzburg-Riese Parabool Radio Kootwijk (Collectie Kuyt)
