De fotocollage, Malabar: Opbouw en Opening 1917-1923

Malabar Boekje-0

Vooraf:

Beknopte Geschiedschrijving van het Gouvernements Radiozendstation Malabar (Bandung, Java)

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was de Duitse kabel vernietigd waarmee het gecodeerde telegrafisch verkeer tussen Nederland en Nederlands-Indië werd onderhouden. Indië was nu alleen via Britse kabels te bereiken en dat betekende een verbod op het gebruik van codewoorden en het betekende censuur en enorme vertragingen.De roep om een draadloze verbinding met Indië klonk luider en luider. Als reactie hierop werd vlak na het einde van de Eerste Wereldoorlog door het Nederlands Bestuur vanuit Batavia gemeld dat men was gestart met het bouwen van een radiostation dat met behulp van een grote boogzender, rechtstreeks zou kunnen communiceren met het radiostation in Nederland. Deze, toentertijd sterkste zender ter wereld, werd op 5 Mei 1923 in officieel in gebruik genomen door Mr. Dirk Fock, Gouverneur Generaal van Nederlands Indië, die met verzending van een eerste radiotelegram naar het moederland, het radiostation opende. (Deze eerste poging mislukte echter door een technisch mankement). De bouw van radiostation Malabar werd begeleid door de Delftse Ir. Dr. C.J. de Groot die hoofd was van de Technische Telegraaf- en Telefoondienst Nederlandsch-Indië. Het bedrijf Telefunken, dat de order van Nederland voor grote radiozenders had binnen gesleept, had al een complete (kleine) zender geleverd, maar deze was niet krachtig genoeg en daarom had de Groot een nieuwe zender opgebouwd. Door gebruik te maken van onder andere een motor van een neergestort vliegtuig en een dynamo van een tram, (De antenne werd tussen twee rotswanden opgehangen. zie foto)bouwde hij een sterkere zender. Met deze afgedankte materialen en een nieuwe, Amerikaanse boogzender lukte het hem uiteindelijk om een goed functionerend radiostation bij Bandung te bouwen. Op de Gunung Malabar bij Bandung werden gedurende twee jaar ‘s nachts legercommuniqués uit Europa opgevangen. Daarvan werden dagelijkse bulletins voor de gouverneur-generaal gemaakt, die ze beschikbaar stelde aan de Indische pers. In 1927 , na het overlijden van Ir. Dr.C.J. de Groot werd de telefoniezender bij Malabar verbeterd door K. Dijkstra waardoor een stabiele korte golf telefonie en telegrafie mogelijk werd tussen Nederland en Ned. Indië. Deze korte golf techniek was beter/stabieler en gebruikte een fractie van het benodigde zendvermogen van de booglampzender.

Op 7 januari 1929 opende Koningin Emma de radio-telefoondienst (voor het publiek) in Nederland. Het radiostation dat vanuit Nederland met Nederlands Indië communiceerde, was gevestigd in Kootwijk. Dit corresponderende zendercomplex was begin 1923 bedrijfsklaar, ongeveer gelijktijdig met de ‘grote boog’ in Malabar. In de Tweede Wereldoorlog is de zendinstallatie vlak voor de capitulatie gesaboteerd. C van den Burg, werkzaam op Radiostation Malabar, vernietigde enkele essentiële onderdelen. Toen echter duidelijk werd dat saboteurs door de Japanners onthoofd zouden worden, heeft hij sporen van de sabotage verwijderd en de scherven van de buizen in een greppel begraven. Na de capitulatie was Van den Burg onder dwang betrokken bij de wederopbouw van het radiostation. Tijdens en ook na de bezetting zijn de zenders nooit meer opnieuw in gebruik genomen.